Roel Bosch

juli 2011

Heiligen in overvloed, hier in Noord-Engeland. Columba staat
hier niet alleen; meer dan hij is Cuthbert bekend. Maar wis ook Aidan en Hilda
niet uit, een man en een vrouw die in heilige ernst de woorden van Christus
wilden brengen aan een maatschappij, door haat en strijd verscheurd.
Op het heilige eiland van Lindisfarne is een huis van de Gemeenschap van Aidan
en Hilda. Je kunt er als gast alleen terecht, of voor een week retraite met een
programma; maar in de kapel is ieder welkom, om 12.00 en 21.00 uur.
Stormenderwijs komen we binnen, de paar honderd meter vanaf ons huisje tot hier
genoeg om ons natte kleren te bezorgen. Dan mogen we afdalen, de kelder in.
Waar de parochiekerk zijn gebedsdiensten op het koor houdt, in het licht van
het Oosten, komen we hier in de aarde terecht. Vijf rijen van twee plus één
stoel, voorin een tafel met waxientjes, een drietal brandende kaarsen, een ikoon.
In een grote nis ligt een stapel stenen, zo van het strand geraapt, met daarop
een eenvoudig kruis, van wrakhout zo te zien. Het licht dat erop valt haalt de
dag naar binnen.
In deze traditie heeft elke dag van de week een eigen kernthema. Voor maandag
is het de schepping. God als ‘Creator’, de mensen als ‘co-creators’. Hoe
vertaal je dat, ‘schepper naast God’? In mijn hoofd zit nog een zinnetje dat
vanochtend in de Anglicaanse liturgie twee keer voorkwam, de bede dat het
aardse (physical) ons niet het zicht op het eeuwige (eternal) zou benemen. In
deze liturgie klinkt het heel anders. Dat het geestelijke(the spiritual) door het geschapene (created world) heensijpelt,
zo bidden we. Geen donker en licht, maar deeg en gist, zo komt het op mij over.
In één van de andere gebeden is Christus ‘the worker’, de arbeider, die ons
helpt om onze werkplaats tot een plaats te maken waar het goede en schone kan
groeien. Dat klinkt niet als een bede voor ambtenaren en onderwijzers, maar
voor ieder die de handen uit de mouwen steekt.
De dienst wordt geleid van achter uit, door de stem van de voorbidder, de
lezer. Wie wil mengt zich in het gebed, met een eigen intentie. Er staan twee
elektrische apparaten, een gitaar tegen de muur, maar gezongen wordt er niet.
Niemand die het aandurft om in te zetten? Ik mis het wel, maar deze viering kan
het hebben. De stilte is ook wel muziek, en de teksten die we om en om zeggen
en bidden komen als vanzelf naar boven.
Veel van die teksten ken ik al wel vaag ergens van: Ray Simpson schreef de
meeste. Zijn boek staat op mijn bureau, ik heb er heel wat gebruikt, vertaald
voor Maastricht, Schiedam, de Eerste Dag, fragmentarisch, omdat het zo uitkwam,
omdat ze zo goed pasten bij een specifieke gelegenheid. Mooi om hier op hun
geboorteplaats te zijn, en mee te bidden, in de kelder van het Woord. Het
inspireert me om verder te zoeken, en te zien hoe ik ze door kan geven.

Een man intrigeert me wel. Ik zag hem al, als
mede-voorganger in de Abbeykerk, en nu loopt hij hier ook rond, bescheiden,
maar helemaal thuis. Ray Simpson, zo stelt hij zich voor. Hij houdt van weven,
zegt hij, draden uit verschillende tradities versterken elkaar. Hebben elkaar
ook meer en meer nodig. Goed, om hier te zijn, en iets van de achterkant van
het weefsel te zien.

Wereldvrouwendag, 8 maart 2008

Annemarie van Ulden, Schiedam, vroeg me om een tekst bij haar serie ’tekeningen van meisjes van twaalf’, een wereld over. Ik schreef de volgende tekst. Tekeningen en tekst op een groepsexpositie in ‘Kunstwinkel ’t Walvis’, Branderssteeg 3-7, Schiedam, 010 4262412.

Noem nu je naam-

meisje van twaalf

Een wereld opent zich,

een wereld sluit.

Tot nu toe kon je spelen als een kind.

Zelfs als je zorgen moest, je broertje dragen,

je zieke moeder voeden, leven met een last:

je was nog jong, je kon nog groot worden,

het leven werd wel wat.

Maar nu ligt alles vast.

Het bloed stijgt naar je hoofd als je aan morgen denkt.

Word je nu eindelijk blij, groot, gelukkig?

Of grijnst de toekomst hebberig naar je lijf, je ziel,

voel je het oud verdriet,

de angst om enkel als bezit en sloof gezien te zijn?

Een wereld opent zich. Noem nu je naam,

vergeet die niet, wees trots en groots,

sta overeind. Leef, dans en lach,

zoek medestanders en word samen met de wereld groot.

Roel A. Bosch

Roel A. Bosch

GEBEDEN IN DE VIERING VAN ALLERHEILIGEN, EIJSDEN, NOVEMBER 2007

*

Trouwe God,

we bidden voor wie dit jaar gemerkt hebben hoe broos en kwetsbaar geluk kan zijn.

We leggen aan u voor:

de mensen die afscheid moesten nemen van iemand die hen na aan het hart lag;

hen die om moeten gaan met besef van eigen kwetsbare toekomst;

hen die een oud verlies heel schrijnend zijn gaan voelen.

We leggen aan u voor

de mensen die een geliefde langzaam zien wegglijden in een grote vergeetachtigheid;

hen die zelf het gevoel hebben dat ze het leven niet meer kunnen vasthouden;

hen die moe zijn, en denken dat ze de strijd maar gaan opgeven.

Geef hen vrede, liefde, warmte, mensen die hen nabij zijn, uw Geest die hen niet loslaat,

zo bidden, zo zingen wij:

*

Trouwe God,

we bidden voor uw kerk, uw lichaam op aarde, een huis van geluk,

een huis geplaagd door ziekte en zorg.

We leggen aan u voor:

al die geloofsgemeenschappen die niet weten hoe de weg naar morgen te vinden;

al die kerken die bedreigd worden door een vijandige samenleving,

die geen plek krijgen op plaatsen waar de markt regeert, of een exclusief ander geloof.

We leggen aan u voor:

al die gelovigen, twijfelenden, zoekenden, die weten dat het anders kan,

dat uw spiritualiteit de wereld vervullen kan,

dat uw liefde mensen op elkaars spoor zet,

dat uw beweging zich steeds een nieuwe weg baant.

Geef hen, geef ons moed en genade, plezier en vreugde in het gaan van de weg met u en elkaar.

Zo bidden, zo zingen wij:

*

Trouwe God,

we bidden voor uw wereld, uw schepping, die met zoveel verlies te maken heeft.

We leggen aan u voor:

al die plaatsen die uitgemergeld worden, bossen verwoest en niet herplant,

mijnen waar mensen in levensgevaar werken, aanslagen op de aarde,

water dat dood gaat van menselijk afval.

We leggen aan u voor:

allen die zich inzetten voor een wereld die verder kan,

die inzetten op duurzaamheid, die geloven in vrede en geluk,

die het gloria van uw goedheid niet vergeten.

Geef kracht en moed en humor, inspiratie en liefde

voor al die heel verschillende mensen die uw schepping ter harte nemen.

Met uw Geest, God, vernieuw het gelaat van de aarde.

Zo bidden, zo zingen wij:

Gebeden, bij de dankdagviering in de St Christinakerk in Eijsden,

met rooms-katholieke en protestantse parochie en gemeente samen.

28 oktober 2007

*

GEBEDEN, NADAT WATER, BROOD EN VRUCHTEN OP HET ALTAAR ZIJN GEZET:

God, u die met uw water uitwist wat ons dwarszit,

u die ons reinigt van wat zonde heet en onze toekomst dwarsboomt,

u danken we voor het schone water, klaar om te drinken,

om te wassen en te spelen, om ons eten klaar te maken.

Voor de techniek en de aandacht waarmee mensen het zuiveren,

voor de rust waarmee het in de grond weg kan zakken om later opgehaald te worden.

We bidden: help ons te genieten van alle zegen die over ons heen stroomt,

geef ons te delen in de overvloed, en hen te helpen die schoon water zo nodig hebben.

*

God, u die uit de aarde de mens gevormd hebt,

U danken we voor de vrucht van de aarde, ons dagelijks brood.

Voor de mannen en vrouwen die zaaien en oogsten,

voor wie het graan bewerken tot brood,

voor wie op weg gaan om het rond te delen.

U danken we voor de aardappels en de rijst, de groente, de melk en de kaas.

We bidden: help ons te ontvangen met open handen, in dankbaarheid,

bereid om te delen.

*

God, u die met uw Geest het dode bezielt,

U danken we voor de druiven, de wijn, voor alles wat vreugde geeft.

Voor fonkelende glazen en het mooie licht van d e herfst,

voor feesten waar alle goeds dat we beleven dubbel gaat stralen,

voor de noten en de jam die ons de winter door helpen.

We bidden: dat we ons glas heffen op het leven, op het gedeelde leven op deze wereld,

en dat we uw adem, uw maat kunnen volgen,

Uw Geest kunnen delen.

kerkentocht Zeist, 16 – 17 september 2011
Er loopt een oud kerkenpad door het bos van Huis ter Heide
naar Zeist. Deze zaterdagmorgen ga ik het in omgekeerde volgorde: mijn kerk
staat vandaag in Huis ter Heide, aan de Amersfoortseweg 19. Het is het
poortgebouw van een prachtig landhuis, het hoofdkwartier van de Adventkerk in
Nederland. Met een noodvaart passeren een paar auto’s me, op het laatste
stukje, om dan snel af te remmen en voor me uit het park in te rijden. De
mannen van de band. Mijn fiets is de enige – als ik weg ga is er nog één bij
gekomen. Mensen komen van ver, dat in elk geval. Of zou fietsen niet mogen, op
sabbath?
‘Gezegende sabbath’ wenst een van de mannen die in de hal staan te wachten me.
Het is rond elven, maar de sabbathschool is nog niet klaar. Zo doen ze dat bij
de Adventisten, overal hetzelfde: om 10.00 uur zitten kinderen, jongeren en
ouderen apart om te leren, daarna begint om 11.10 uur de eredienst. Ik ben niet
de enige die alleen voor de tweede optie komt. Als de deur van de kerkzaal
opengaat maken we nog net het staartje mee van de school, het zingen van een
lied, staande.

Ik kom binnen in een brede zaal, met drie vakken stoelen, elk zes a zeven rijen
diep. Twee beamers werpen licht op een muur, maar roepen ook vragen op. Is die
‘chocoladeboetiek’ de sponsor van deze kerk of zo? Maar waarom dan geen adres? Voordat
ik het met de weinige informatie kan uitvogelen komt al het eerste lied in
beeld. Een elektrische piano, een klarinet en percussie begeleiden de zang.
Later zal er nog een dwarsfluit bijkomen, zo nu en dan. Er wordt veel gezoend
en omhelsd – de mensen kennen elkaar goed, dat merk je. Zelf krijg ik een
hartelijke hand van de vrouw naast wie ik ga zitten. Uit Driebergen komt ze, ze
is ook vrijwilliger in Vredenoord, het adventsverzorgingshuis om de hoek.
Direct krijg ik de kans om te vragen wie de voorganger zal zijn, vanmorgen.
‘Eigen invulling’, stond er op de site, en dat vind ik wat vaag. Eens in de
maand blijken de ouderlingen zelf te spreken, en is er geen dominee. Deze keer
is de beurt aan één van de jonge mannen in de hal, JaÏr. Hij begint met de
mededelingen. Iemand legde een taak neer, een ander pakte er één op. Twee
gezinnen hebben zich gemeld, over een paar weken zullen ze worden opgenomen in
de gemeente. Geen applaus, maar een her en der gemompeld ‘amen’ heet hen
welkom, iedereen kent ze allang. Het gaat allemaal ontspannen en gemakkelijk.
Tussendoor komen nog wat jongeren binnen, via een deur achterin verdwijnen ze
weer naar het balkon boven.
Het zingen begint. Er is in de hele eredienst geen lied dat ik ken, maar na
drie regels is elk lied al duidelijk: eenvoudige akkoorden, melodieën die tegen
de smartlap aanzitten. Meerstemmigheid klinkt ook vanzelf; en dat dan met de
lekker vlotte begeleiding roept de sfeer van een methodistenkerk op. Ook de
liturgie heeft daar veel van weg: enkele aanbiddingsliederen, een gebed, en dan
direct de preek.
Amper is de preek begonnen – het gaat over het verschil tussen gelovigen en
ongelovigen – of een gemeentelid valt de voorganger stevig in de rede. Dat
gelovigen ook vriendelijk moeten zijn voor hun vijand is toch echt soft. ‘Ze zien je komen, ze lachen je uit, ze
profiteren van je.’ Na een eerste schrik heeft iedereen het door: dit is
ingestudeerd. Het vraag-antwoordspel levert een interessant inkijkje op, met
vele ontspannen momenten. De voorganger citeert uit Matteüs en Lucas, maar op
kernpunten haalt hij er ook moeiteloos de klassieken bij. Alexander de Grote
vroeg aan Indische wijzen hoe hij kon weten of hij god was. Het antwoord was:
‘Als je van je vijand houdt’. Ook Aristoteles komt nog aan bod, en een paar
woorden uit het Griekse Nieuwe Testament. De kern vatten de twee sprekers aan
het slot nog één keer samen: ieder mens is schepsel van God, dus je zult niet
anders kunnen dan allen liefhebben. Tenminste als je zover bent als Wikipedia
schrijft over de christelijke liefde:
‘voor de weinige mensen die volledig afstand hebben gedaan van hun egoïsme is
deze liefde een levende bron die geen inspanning meer vergt maar
vanzelfsprekend en natuurlijk is.’
Na de preek komen tien zangers naar voren. Ze pakken de tien microfoons die
daar netjes op een rij al klaar hangen – dat doen ze vaker hier! Een lied in
close harmony volgt, over de liefde van God. De pianist heeft dit keer niets te
doen: een soundtrack draait op de achtergrond mee, zodat ik me zelfs ga
afvragen of ik de stemmen van dit tiental hoor of dat ze playbacken. Maar nee,
ze zijn het echt zelf.
Daarna is het snel afgelopen. Ouderling-voorganger Jaïr opent zijn bijbel bij
Numeri 6 en leest de zegen van Aäron, in de Nieuwe Bijbelvertaling. Het eerste
stuk van het Oude Testament dat ik hoor, dit uur. Ik had me een kerk die zo’n
waarde hecht aan de sabbath toch wat oud-testamentischer voorgesteld, realiseer
ik me, met toch minstens ergens een psalm. Maar zo lopen de dingen in de
geschiedenis: oud en nieuw weven zich door elkaar heen, een nieuw gewaad
ontstaat. Dat hier is kleurig, en uit één stuk.

Maar die chocoladeboetiek, wat is dat dan toch? Thuis geeft
de site uitkomst. Verwenweekend voor vrouwen uit de Adventkerk in Nederland. Met
prijzen van € 40,- tot € 160,- p.p. Ideetje voor de Protestantse Kerk
Nederland?

Het Kerkgenootschap van Zevende-dags Adventisten, de Adventkerk, is lid van de
Raad van Kerken in Nederland. Net als de Evangelische Broedergemeente, ook in
Zeist, kreeg de kerk een stevige impuls met de komst van velen uit de Antillen
en Suriname, dat is ook in deze gemeente goed te merken.

kerkentocht Zeist 14 – 8 mei 2011
Een gemeente waar iedereen gaat staan om te zingen, met een liedboek waarin elk lied vierstemmig staat afgedrukt, daarvan zijn er in Nederland niet veel. Het doet wat Engels aan; en dat kan kloppen, want de Gemeente van Apostolische Christenen heeft een stevige Engelse inbreng. Maar op een vorm van Anglicaanse liturgie is de dienst van vanmorgen niet te betrappen. Een openingswoord, een gebed voor ieder die er wel en niet is, een tweede lied en daar komt de preek al.
De kerkzaal bevindt zich in een vierkant gebouw naast de Aldi en de ballonnenfabriek aan de Van Oldenbarneveltlaan, en als de naam er niet op stond zou je er geen kerk verwachten. Een eenvoudige hal biedt plaats aan ruim 100 mensen, nu is het een rustige zondag: moederdag. Zo’n 25 gemeenteleden komen binnen, geven ieder een hand, hartelijk verwelkomen ze ook mij. Fijn, iemand uit de NoorderLichtgemeente hier! Ze kijken al uit naar de oecumenische kerkendag, 19 juni, in Zeist, waarbij ook deze gemeente voor het eerst mee zal doen. Die hartelijkheid zal de hele dienst blijven. Of het nu gaat om het corrigeren van de voorganger – hij kreeg een kleinkind van 320 gram, een wolk van een kind, een andere opa kon hem overtuigen van een wat realistischer gewicht -, om een gesprekje met de kinderen, om meeleven met hen die thuis en ziek zijn – de mensen kennen elkaar en leven mee.
Eerder was ik al bij de kerk waar deze gemeente uit is voortgekomen. Ik herken veel: ook hier gaat het steeds over de ‘lieve God’. Ook hier heeft de voorganger een gewone baan, en houdt hij een verhaal dat weinig diepgang heeft; zijn eigen levenservaringen mogen de luisteraars bemoedigen. Ook hier een combinatie van dagelijkse taal en gedragen oude woorden. Ook hier is het slechts één bijbelvers dat echt gelezen wordt, Romeinen 12:21: Laat u niet overwinnen door het kwade, maar overwin het kwade door het goede, en speelt de liefde de hoofdrol in de preek. ‘God kan alleen maar liefde geven, liefde is zijn basis-wezen’. En ook hier zijn de liederen in de stijl van Johannes de Heer – al zie ik in het boek tot mijn verrassing Jan Scharp nog voorkomen: ‘Alle roem is uitgesloten’. In een sterkt verkorte en gewijzigde editie, dat dan wel.

Voor het avondmaal, hier elke week gevierd, stelt de gemeente zich in een halve cirkel op. De voorganger/priester deelt, uit een kelk met twee vakjes: brood en wijn. Steeds doopt hij de hostie in de wijn, en reikt hem dan aan: ook een oplossing voor de wens ‘in twee gedaanten te communiceren.’ Heeft iemand een lied om na afloop te zingen? Zegt u het maar!
Na de dienst gaat een oudste uit de gemeente zelf naar voren om nog wat mededelingen te doen. Hij vertelt over een zuster die uit het ziekenhuis thuiskwam, uitbehandeld, hij weet op dit moment niet hoe het met haar is. Nu, daar kan een ander hem in aanvullen, die was er gisteren nog: ze is thuis om te sterven, kan eigenlijk niet meer praten, laten we bidden dat God haar snel haalt… Een moment, kwetsbaar, machteloos en betrokken tegelijk. Direct daarna komen de bloemen, die geven we deze keer mee aan onze gast, uit de NoorderLichtgemeente. Dat is me nu nog nooit overkomen.
Na zo’n kerkbezoek ben ik meestal snel weg, maar deze keer word ik direct aangesproken. Tot 15 jaar terug bleef de deur voor gasten dicht, maar nu zoekt de gemeente meer broederlijke en zusterlijke verbondenheid, liefst bij lidkerken van de Raad van Kerken. Want er gaapt een diepe kloof met het Apostolisch Genootschap waar ze uit voortkwamen. De wonden uit het verleden (in de oorlog was het Genootschap nogal pro Nationaal Socialisme; over de positie van de Apostel ontstond een scherp conflict) doen nog steeds pijn. Daarbij proef ik zorg – andere gemeenten zoals die in Utrecht zijn opgeheven en samengegaan met deze, en dan nog is het een kleine kerk.
Klein, groot, oud, jong – voor mensen die ervoor open willen staan het kwade te overwinnen door het goede mag toch overal plek zijn. Zo gaan ze weer verder, na de koffie. En ik fiets er vandoor, met een bos oranje roosjes. Moederdag en bevrijdingsdag in één gebaar.

Website van het landelijk genootschap, en van deze gemeente.

kerkentocht Zeist 15, 13 juni 2011
Tweede Pinksterdag, het is stil als ik naar de Christelijke Gereformeerden fiets. De kerk ligt een paar honderd meter dichter bij de dorpskern dan m’n eigen gemeente, aan dezelfde Bergweg. Een onopvallend gebouw, een paar meter achter de rooilijn. Laat ben ik niet, maar het loopt al aardig; een paar minuten voor de aanvangstijd, 9.30 uur, zit iedereen op een plaats. Om vijf kwartier lang niet meer overeind te komen; want tot de zegen aan het einde van de dienst blijft iedereen zitten. Behalve de kerkenraadsleden voorin: zij staan bij de gebeden. Herinneringen aan de Free Presbyterians in Schotland dringen zich nog wel vaker op, deze dienst!
De Christelijke Gereformeerden in Nederland bieden een breed palet aan kerken. Hier in Zeist zitten ze aan ‘de rechterflank’. De bijbel die ik uit de hal kan meenemen is van de Geref. Bijbelstichting, een protestbeweging die de meest gebruikelijke Statenvertaling (editie Jongbloed) te ver van het origineel afgeweken vindt*. En dan hebben we het al helemáál niet over de Herziene Statenvertaling! Niets anders dan Psalmen in de berijming 1773 zingen we, traag, op hele noten, ook al speelt de organist steeds prachtige ritmische voorspelen. Voorafgaand aan de dienst klinken wél gezangen: de vaste rots van mijn behoud, en, o wonder, deze dag: ‘Wees wellekom Immanuel’, in een mooie bewerking.
De kerkdienst op zo’n tweede dag is een stukje korter dan op zondag: geen wetslezing, geen woorden en gebeden over schuld en genade, we starten direct met de bijbel: Genesis 1:1-25. De predikant zal het vooral over vers 2 hebben: De aarde nu was woest en ledig, en duisternis was op den afgrond; en de Geest Gods zweefde op de wateren. Tussendoor geniet ik toch ook nog even van die prachtige woorden, over ‘alle levende wremelende ziel’.
Daarna volgt het zingen van Psalm 104:14 en 15: ‘
Bezielt Gij hen door ’t zenden van uw Geest,
dan ziet men hen weer leven als tevoren,
dan wordt al d’aard met nieuwen glans geboren’.
Het zou heel goed kunnen dat de dominee weet dat deze verzen uit Psalm 104 in de oecumenisch-kerkelijke traditie de vaste antwoordpsalm zijn: uw Geest vernieuwt het gezicht van de aarde! Zoals hij wellicht ook het Veni Sancte Spiritus kent, waarvan de inhoud in de preek zo nu en dan bovenkomt. De Geest werkt in de schepping én in de genade, immers, is niet pas met Pinksteren aan het werk, maar van de aanvang af. De Geest is als het ware de Werkmeester van de schepping; alleen, zo vaak herkennen we de Geest niet, zien we alleen achteraf de vruchten.
Mooi, om de bijbelse taal van de voorganger te horen! Een enkele keer werpt hij een blik in zijn schrift, zo nu en dan slaat hij een bladzij om, maar het meeste stroomt vanzelf naar ons toe. Lange zinnen, meestal perfect in verband. Alleen wel jammer dat een preek in deze context altijd een minimumlengte moet hebben: de lijn van de inhoud wordt zo nu en dan onderbroken door stukken tekst die veel algemener zijn. Het kost me moeite om de draad vast te houden.
Dan blijven er toch steeds de sterke fragmenten. Als het gaat over het zweven verbindt hij dat woord in Genesis 1 met de zwevende arend uit Deuteronomium 32, die zijn jongen beschermt. Waar de Geest zweeft wordt de kracht van de chaos die ons bedreigt in toom gehouden. Ik zie iets voor me – terwijl hij woorden van Calvijn over dit vers citeert zweef ik nog even met het beeld verder.
Aan het slot van de preek richt de predikant zich op ons persoonlijk. ‘Wat is er op tegen om Christus als koning in ons leven aan te nemen?… Hoeveel ruimte is er in de Pinksterprediking van Petrus! Het zal geschieden dat ieder die de naam des Heeren aanroept behouden zal worden… Wie Hem aanroept in de nood vindt zijn gunst oneindig groot! Amen.’
Daarna volgt Psalm 119: deez’ aard is hecht door uwe hand bereid,
haar stand blijft vast, al wiss’len haar tonelen.
Boeiend beeld, in een kerk die niet zo van toneel houdt; al die rijkdom uit de traditie komt op het toneel van deze gemeente weer op een heel eigen wijze naar voren.

In soberheid verloopt alles. Vóór de preek de dubbele collecte, Kerk en Diakonie, geen aankondiging nodig; van mijn buurvrouw krijg ik een mentos voordat de preek begint, het geritsel op dit moment door de hele kerk heen is haast een muziekstuk; na de preek dankzegging en gebed. Daarin wordt alleen de gemeente en het gemeenteleven genoemd, eindigend bij de jeugd. ‘Gedenk ook dat deel van de jeugd dat vanmiddag naar het Pinksterappel van onze kerken zal gaan, geef hen een hartelijke samenkomst, en dat het woord dat daar op aangepaste wijze gebracht wordt door hen met zegen gehoord en ontvangen mag worden.’ Die gaan vast niet naar ‘Opwekking’, weet ik dan.
Na het slotlied, Psalm 33:3 en 6, komen we weer overeind, om de zegen te ontvangen. En dan, als ik denk dat alles is afgelopen, klinkt er opeens een andere stem. Een ouderling heeft het woord genomen. Ds van Dijk#, de voorganger, was gisteren 25 jaar dominee. In die periode heeft hij ook vast zelf mogen ervaren dat hij gedragen is, als op de vleugels van de arend die hij noemde in de preek. We bidden hem die zegen ook verder toe, en zingen zo Psalm 134: 1 en 3. En zo is het enige lied dat staande gezongen wordt voor de dominee. Het is hem gegund!

* Zo heeft ‘Jongbloed’ in 1 Kon.14:10 ‘al wat tegen de wand pist’ (1637) veranderd in ‘alles van het mannelijk geslacht’, terwijl de GBS alleen het woord ‘pist’ vervangen heeft door ‘watert’.
# Ds van Dijk uit Ameide, 1950, werd pas later predikant, was eerst politieman. Zie het interview in het RefDagblad. Ds van Dijk overleed vrij kort na deze dienst, op 20 juli 2011.
De hele dienst is ook te beluisteren, 13 juni 2011.

kerkentocht extra, 3 mei 2011
De eerste wandeling vanuit ons appartement in Brugge leidt me rechtstreeks naar het Keerske. Midden in het centrum, een kleine kapel, het kloppend hart van het protestantisme in Brugge. Ik weet waar ik op zondag heen kan. ’s Ochtends zitten er de Verenigd Protestanten, ’s middags de Anglicanen. Op het kerkboekenrek staan ze mooi, naast elkaar: de rode Liedboeken en de al even rode ‘Hymns Ancient & Modern’, de laatste met het stempel van de Parish Nijmegen. Daar zullen ze er wel teveel gehad hebben…
Het is 1 mei, tweede zondag van Pasen. Onze voorganger is een Hollander, dat hoor je direct, de eerste lector spreekt Vlaams met een Duits accent, de tweede gewoon Vlaams. De organist, op het kleine orgeltje achter onze rug, speelt moeiteloos alle stijlen, tussendoor wat mooie literatuur, conservatorium, hoor ik later, het zingen is een feest. Al zijn de liederen ingetogen, want ja, de luiken zijn nog dicht, deze zondag Beloken Pasen.
Humor is er wel, gelukkig. Thomas had zo graag meer gezien, en moet het alleen met het Verhaal doen, eerst. Gaat het ons ook niet zo? Tja, wij protestanten zijn maar vreemd, zonder beelden, zonder symbolen, zonder heiligen. ‘Misschien wordt het toch tijd dat u maar vast een staal bloed bewaart van mij, voor later, bloed van de heilige Cornelis?’ vraagt dominee Cor de Beun, duidelijk de eigen predikant. Gegrijns en gegniffel – in de stad waar de grootste schat het Heilig Bloed van Christus is, op de zondag dat het reliek van de zalige paus JP II wordt rondgedragen, horen we zo woorden die een milde distantie bieden.
Nee, symbolen, daar doen ze niet erg aan. Wel brandt bij het begin van de dienst een Paaskaars, akelig zwaar walmend, de was loopt er aan de voorkant uit. Maar ergens halverwege de preek, op een moment dat niemand keek, doofde hij spontaan. Van het beeld moeten ze het niet hebben. Het zonlicht blijft toch wel binnenvallen, door een van de hoge twee ramen.
Keerske2
Samen vieren we na de preek het avondmaal, staand in een kring rond de tafel. Het tafelgebed is wel erg sober, geen responsies, geen gezongen onderdelen, geen Onze Vader en vredegroet, het is alleen de dominee die aan het woord is. Het zal wel te maken hebben met de grote diversiteit van de gemeenteleden. ‘Zou je ons in Nederland loslaten, dan hoorden we in 15 kerken thuis’, zegt er een na afloop. Maar hier zijn ze samen gemeente, gastvrij en open.
Na de dienst is er koffie, natuurlijk. Ook een vorm van gemeenschap der heiligen onderweg, dat is duidelijk. Na afloop blijkt hoeveel gemeenteleden op de fiets gekomen zijn. Nu fietsen er meer, in Brugge – maar je zou er haast iets van gaan denken. Snel gaan ze op in de menigte op straat, een miniem aantal in een grote stad. Maar ze doen er toe.

Hier info over de gemeente, hier over het gebouw.