kerkentocht Zeist 2 – 7 december 2008
In het kader van mijn zondagse kerkentocht door Zeist, hedenmorgen een bezoek aan de St. Jozefkerk, Rozenstraat. Baksteenkunst uit het begin van de 20e eeuw, een grote stenen koepel boven het koor, mooie ramen met paarse engelen en ‘sanctus sanctus sanctus’ – alles gericht op de eucharistie. Nu is het een meditatieviering: de zeven kerken die samen Heuvelrugparochie vormen moeten het doen met een paar priesters en pastoraal werkenden. Een groepje parochianen heeft een meditatief morgengebed voorbereid. Het zanggroepje van twee dames krijgt een goede steun van de samenzang, een heel verschil met Limburg: pogingen om daar kerkgangers tot zingen te krijgen zijn ongeveer overal op niets uitgelopen. De pianist, alles speelt hij uit het hoofd, en al ziet hij ons niet, hij ziet toch alles wat er gebeurt, neemt ons zo nu en dan mee de klankwerelden van Simeon ten Holt in, warm en ver. Misschien is het geen kerkmuziek, maar het stoort me niet.
Pièce de résistance van de viering is een lang verhaal in de ik-vorm, van een man die in een café een gesprek over kerst heeft, met een eenzame weduwnaar aan een tafeltje. De triestigheid van dat café en die man laat me niet los, het happy end komt voor mij te laat, is ontoereikend ook. Weinig meditatie, zo, meer moralisatie: ‘wat doen we met pa met de kerst?’ Wel mooi, hoe in de rest van de liturgie allemaal bijbelse teksten en thema’s opduiken. De evangelielezing, waarbij allen staan, is een prachtige proclamatie.
Echt ontheemd voel ik me pas als de voorbeden uitlopen in de optie een waxientje aan te steken. ‘Als u een kaarsje pakt, ziet u dat er een poppetje naast ligt, dat is een gelukspoppetje uit Guatemala, dat brengt geluk, als je dat onder je kussen legt komen je wensen uit, zeggen ze.’ Hadden we net zo goed niet te hoeven bidden? Nou ja, je bidt niet om wensen te laten uitkomen, maar om je fixatie los te laten. En dan krijg je nota bene een poppetje in handen, om je wensen en smekingen en tekortkomingen, nee niet gekend te maken bij God en op te laten gaan als het vuur van de vlam, maar onder je kussen te verstoppen. Ben je er nog niet vanaf.
Mooi hoor, zo’n parochie met een aandeel in de Derde Wereld Winkel. Maar als déze commercie de liturgie gaat overspoelen raken we toch wel ver van huis. Ik voel me een echte protestant, met mijn inwendig gemopper en principieel gezeur. Want om mij heen gaat iedereen vrolijk naar voren. Íedereen steekt een kaarsje aan, lijkt het wel. Een mooie vorm, toch ook. Niet die strakke stoeten van bij het uitreiken van de communie, maar mensen gaan wanneer ze er aan toe zijn, en toch zijn ze op het laatst allemaal geweest. Ze helpen elkaar, in het doorgeven van de aansteekkaarsen, groeten elkaar en hebben echt iets te delen.
Kijk, eigenlijk is dit gewoon een communieviering. Je komt om iets te ontvangen, je komt om iets te geven. Je geeft het licht aan elkaar door, je geeft je goede vertrouwen, de blik op je buurman of buurvrouw; je ontvangt een kaarsje in de hand, om achter te laten op deze heilige plaats, overschenen door de engelen die ‘Sanctus’ zingen, je ontvangt iets om mee te nemen naar huis, een vredeswens uit Guatemala. Zullen we dan maar zeggen. Maar ik ben blijven zitten. Blijf toch een vreemde in dit Jeruzalem.
http://www.parochie-sintmaarten.nl/CMS/Deelparochies/Zeist/tabid/147/Default.aspx
