Roel Bosch

8
april – 17 juni: 1 mei

Met
teksten bezig, vandaag. Wat maakt een tekst sterk? In het laatste rondje dat we
als groep uit Zeist maakten, op Iona, hoorde ik het vaak zeggen: ‘Mooi, dat het
alledaagse hier samen met God genoemd wordt’. Maar ook iemand zei: ‘Ik vond
sommige van die teksten vreemd, ze deden me niets’. Nu zijn mensen
verschillend; maar is er toch iets gezamenlijks van te zeggen?
Hier in de kapel zingen ze uit ´Celtic Hymn Book´. Liederen uit Iona komen er
in voor, maar ook heel andere, veel van David Adam. Zijn gebedsteksten zijn sterk,
ik gebruik ze veel. Deze tekst kende ik nog niet:

In the silence of the stars,
in the quiet of the hills,
in the heaving of the sea, speak, Lord.

In the stillness of this room,
in the calming of my mind,
in the longing of my heart, speak, Lord.

In the voice of a friend,
in the chatter of a child,
in the words of a stranger, speak, Lord.

In the op’ning of a book,
in the looking at a film,
in the listening to music, speak, Lord, for your servant listens.

Ik voel
me afhaken in de vierde strofe. Is dat gedwongen weglaten van een letter, in
‘op’ning’, het probleem? Inderdaad, sterk is het niet. Maar er moet meer zijn.
Past het niet in mijn romantische beeld, van sterren en zee en zo? Maar in
strofe 3 kwamen er ook al andere elementen bij, en daar stoorde ik me niet aan.

Ik denk dat het iets met ‘relatie’ te maken heeft. In de eerste drie strofen
ben ik een betrokkene, doe ik mee, al is het maar door stil te zijn en te
ervaren. In de vierde strofe word ik toeschouwer, lezer, luisteraar. ‘In the
reading of a letter’, dat zou al heel wat anders zijn. Nu wordt opeens de
cultuur naar binnengerold, de tekst in. Op het moment dat ik die mag consumeren
stap ik naar buiten. Zó gaat dat niet, denk ik, overal God bij halen. Niet
omdat ik niet wil of kan ervaren dat in de cultuur Gods stem hoorbaar is – maar
omdat ik me daar niet opeens zo’n gebedje voor hoor bidden.

Vandaag Psalm 99. De Heer is koning. Oosterhuis weet waarom:
niet om te tronen in licht
opperwezen, driewerf heilig
is Hij koning geworden,
maar omwille der mensenrechten.

Maar Jim Cotter weet ook waarom:
kneeling before us as a healer with wounds,
touching our foreheads as a woman who is wise.
Nee,
niemand van ons laat u zinken
into the mire of oblivion and sin, in
het moeras van vergetelheid en zonde.

Ik lees de tekst nog eens na in de bijbel. Het zit er in, dat wil zeggen, dat
koning worden, het vergeven van zonden, het handhaven van recht en waarheid. De
andere woorden voegen we zelf toe, ieder op een eigen manier, hardop of in
stilte, die woorden over mensenrechten en over healing. Ze zien de koning voor zich:
ánders kunnen ze zich hem niet voorstellen. Nee, Oosterhuis zal er nooit een
koningin in zien, wat dat betreft is Jim Cotter al omvattender, met zijn wijze
vrouw, met zijn helende krachten.

Buig u neer voor zijn heilige berg,
zo eindigt de Psalm in de Bijbel. Ik liep vandaag langs de enige berg op het eiland. Er
staat een koninklijke burcht op, dikke muren, schansen en kantelen. Ik kreeg
niet de neiging te buigen. De koning is ergens anders terecht gekomen.

10 weken
studieverlof: de betekenis van keltisch-christelijke spiritualiteit voor de
christelijke gemeente nu en morgen. Een regelmatig verslag. Aan het slot steeds
aandacht voor de Psalm die ik vandaag las, in de versies van Huub Oosterhuis,
150 psalmen vrij, en soms ook Jim Cotter, Out of the Silence into the Silence,
of de voorlopers daarvan, By stony Paths, A version of Psalms 51-100 en Towards the City, A version
of Psalms 101-150.

Risky, gebeden met teksten bij de tijd. ‘Zegen, God , mijn
laptop’, is een voorbeeld. Tien jaar later ziet een laptop er heel anders uit.
Het mobieltje uit het volgende gebed is ook nog geen smartphone, lijkt me. Maar
toch aardig als voorbeeld van een gebed met een consistent taalgebruik: vanaf
de eerste regel komen er technische woorden voor, opladen, ionen, verbinding,
én vanaf de eerste regel wordt God genoemd, de tekst blijft een eenheid, voor
de een treffend beeld, de ander zal er niets mee hebben.

Nu ik de batterij van mijn
mobieltje oplaad bid ik
dat God mijn ziel oplaadt.
Laat de stroom van uw liefde
door me heengaan,
me helen, herstellen, vernieuwen.

Nu de ionen weer op de goede plaats terechtkomen bid ik
dat ik tot Jezus terugkeer.
Plug me in in uw aarde,
uw levensweg,
vol liefde, vergeving, waarheid.

Nu ik zit te wachten naast mijn mobieltje bid ik
om verbinding met u,
uw Geest in mijn gedachten.
Help me te luisteren naar uw liefde, uw signalen
diep van binnen.

Chris Polhill, in 50 Prayers from the Iona Community, Neil
Paynter, Glasgow 2012, vertaling Roel A. Bosch

8 april – 17 juni: 30 april

Bussen,
treinen, ferries, de metro zelfs – van halte naar halte ging mijn reis, tot
vandaag toe. Tijd om de route in eigen hand te nemen. Vandaag maar eens zelf
een flink stuk lopen. En daar ga ik, vanaf de bushalte aan de A1, gevaarlijkste
weg van Engeland, naar Holy Island. Langs meidoornhagen, vol in bloei, geelgors
zingt hier, leeuwerik daar, tot het kaler en leger en stiller wordt: het wad.

Grijzig, blauwig, zandig, waterig een vlakte voor me. Daar doorheen een strook
asfalt, net een uur geleden drooggevallen. En rechts daarvan, een rechte lijn
palen, hoog en strak geplaatst. Die lijn volg ik.
Langzaam wordt alles wat helderder. Als ik bij de eerste vluchthut kom,
opgericht voor mensen die door een snelle vloed overvallen worden, zie ik het
eiland voor me en het koolzaad achter me doorbreken. Duizend kleuren heeft de
hut, maar wel allemaal binnen de grenzen van grijs en bruin. De zeepokken op de
ladder omhoog passen er perfect in. Eenmaal beneden zie ik hoe scheef hij
staat. Het heeft me niet gedeerd.
Zo loop ik door, paal na paal. Afstand laat zich moeilijk schatten. Van de vijf
mijl die ik moet gaan voert de helft over zand, droog zand, verend zand,
zuigend zand, blubberig, bultig, stromend zand, maar ook soms tussen het
lepelblad en de steenanjer door. Zo ging dat eeuwen lang hier, monniken die
kwamen en gingen, zusters niet te vergeten, Saint Hilda voorop. Vluchtelingen,
mensen die genezing zochten, en wanneer hun voetstappen werden uitgewist door
de vloed volgden de eiders, de zeehonden, de otters. Eiders zie ik nog wel, en
wulpen, drieteentjes, tureluurs.
Als ik bijna aan de overkant ben komt een kokmeeuw in prachtig zwart-zilver-wit
aanlopen, van het asfalt vandaan, mij tegemoet. Vliegen wil hij, maar zijn
linkervleugel hangt, gebroken. Triest, zelfs hier geen veiligheid voor dieren
en mensen. Hij blijft me bij – had ik hem moeten vangen, afmaken, de dierenambulance
bellen? Hij zal zijn einde vinden waar hij zijn voedsel zocht.
Op straat kom ik mijn gastheer al tegen, Graham Booth, met een grote
vogeltelescoop om zijn nek. Hij heeft net een groep Nederlanders rondgeleid, en
ze de red throated grebe (roodhalsfuut) laten zien, over de geologie verteld,
over de planten. Zo kom ik met vogelverhalen aan bij het oudste huis van het eiland, the Open
Gate community van St Aidan and St Hilda. Hier zal ik drie weken zijn. Met de
kans op Matins and Evensong in de eilandkerk van St Mary, en gebeden in de
kelder van Open Gate om 12 en 21 uur.
Daar in de kelder komen de vogels terug,
vandaag. ‘Consider carefully the birds of the air’, leest Graham
de tekst voor vandaag, Matteüs 6. Het is een evangelische plicht om de natuur
te willen kennen, zal hij me later vertellen; alleen maar wat kijken naar
kleurige vogels, daar is het Jezus niet om te doen, het gaat dieper. Ik ben
benieuwd wat ik daar nog van ga meekrijgen!

Vandaag Psalm 98. Oosterhuis maakt er een heel Kerstverhaal van, met engelen en
die Komende die komt, ja heden geboren is hij!
Nu zingen ook de wereldzeeën mee,
in alle talen daveren de bergen,
klappen en fluiten rivieren,
trompettert heel de kosmos eensgezind.
Een overdaad aan lawaai en kleur en luide muziek. Mag het ook wat zachter?
Dan herken ik mijn wandeling weer…Dan krijg je dit:
Nu zingen ook de zeeën mee,
in alle talen deinen de wadden,
schuift en fluistert de ebstroom,
ademen zand en water eensgezind.

… Maar waar is de kokmeeuw gebleven?

10 weken
studieverlof: de betekenis van keltisch-christelijke spiritualiteit voor de
christelijke gemeente nu en morgen. Een regelmatig verslag. Aan het slot steeds
aandacht voor de Psalm die ik vandaag las, in de versies van Huub Oosterhuis,
150 psalmen vrij, en soms ook Jim Cotter, Out of the Silence into the Silence.