Roel Bosch

Leven met geloof in tijden van schepping en ontschepping 3

Scheppende God, we danken Je
dat we jouw Geest gehoord hebben
in de bladeren die opengaan
en in het stromen van het water.
We bidden voor de schepping
die alles wat leeft voedt en draagt.
Dat we alles om ons heen naar waarde schatten,
dat we die rijkdom niet bederven
of zo misvormen dat we er achter moeten komen
dat we het allemaal verwoest hebben.

– Kathy Galloway –Living faithfully in the time of creation, p 2
Wild Goose Publications. Als boek of PDF te bestellen via www.ionabooks.com .


Hebreeën 1:1: Vroeger sprak God op allerlei manieren tegen onze voorouders, via de profeten. BGT

Aarde God,
we zijn van aarde.
We eren de aarde als de woonplaats van levende wezens.
We prijzen de aarde om de schoonheid en biodiversiteit.
We erkennen een gedeelde verantwoordelijkheid om voor de aarde te zorgen,
de aarde te vernieuwen en opnieuw met leven te vullen.
Spreek tot ons door de aarde, nu en altijd weer.

(Gebaseerd op ‘Brief van de aarde‘, Rio 1992)

Graham McGeoch, Vitória, Brazilië

– Kathy Galloway –Living faithfully in the time of creation, p 32

God van de wolk,
God van de storm,
val binnen in onze verwarde harten
en in onze verwonde wereld
met de helende aanraking
van uw vernieuwing, uw genade.
En dat wij uw handen en voeten zijn,
die schoonheid en gerechtigheid
tevoorschijn laten komen
in deze gebroken wereld.
Amen.

John Mc Culloch

– Kathy Galloway –Living faithfully in the time of creation, p 38

Leven met geloof in tijden van schepping en ontschepping 2

Als Ik de boog in de wolken zie verschijnen, zal Ik denken aan het eeuwigdurende verbond tussen God en al wat op aarde leeft. Dit,’ zei God tegen Noach, ‘is het teken van het verbond dat Ik met alle levende wezens op aarde gesloten heb.’
Genesis 9:16,17

Laten we denken aan het teken van jouw belofte,
de verscheidenheid, zo diep genesteld in het weefsel van jouw schepping,
de kleuren van al onze levens, van onze creativiteit, van onze hoop op Jou.

Groen, de kleur van de aarde na de regen.
Laat groen voor ons een teken zijn van groei en nieuw leven.

Geel, de kleur van het rijpe graan.
Laat geel voor ons een teken zijn van overvloed, de kans om te delen.

Rood, de kleur van wilde bessen.
Laat rood voor ons de kleur zijn van lijden en van moed.

Oranje, de kleur van pompoen, van duindoorn, van vruchtensap.
Laat oranje voor ons een teken zijn van vreugde, van genade.

Blauw, de kleur van de hemel boven ons en de zee om ons heen.
Laat blauw voor ons een teken zijn van kracht en van vrede.

Indigo, de kleur van maarts viooltje en maagdenpalm.
Laat indigo voor ons een teken zijn van zorgzaamheid en aandacht.

Violet, de kleur van de nacht vlak voordat het morgen wordt.
Laat violet voor ons een teken zijn van ons verlangen, van onze hoop op Christus.

– Kathy Galloway – Living faithfully in the time of creation, p 121.
Wild Goose Publications. Als boek of PDF te bestellen via www.ionabooks.com .

Living faithfully in the time of creation, zo heet de uitgave die Kathy Calloway & Katharine Preston verzorgden ter gelegenheid van Climate Conference 2021, Glasgow. Schrijvers uit vier werelddelen delen hierin hun gedachten, hun waarnemingen, hun gebeden, hun boosheid – en tekenen van hoop en geloof en geduld. In komende weken zal ik daaruit delen via dit blog, als aanloop naar de week van de duurzaamheid.

De oorspronkelijke titel verwijst naar de ’time of creation’, in de moderne liturgische kalender een periode in de herfst waarin over ‘schepping’ wordt gesproken. Ik gaf er een eigen toevoeging bij. Het woord ‘schepping’ klinkt jammer genoeg te vaak romantisch, ‘kijk eens wat mooi’. Er is ook ‘ontschepping’, aarde die gesteriliseerd wordt, levenloos gemaakt, grote gebieden in de wereld die te nat of te heet worden om nog het leven te herbergen dat er hiervoor op voorkwam. Na ontschepping volgt, hopelijk, herschepping. Niet alleen als een nieuwe kans voor een gebroken hart, maar ook als nieuwe grond van leven.

Wild Goose Publications. Als boek of PDF te bestellen via www.ionabooks.com .

God van heel de schepping
en van alles wat geschapen is,
vandaag bidden we voor wie vrede schept,
voor wie gerechtigheid najaagt,
voor de mensen van goede wil die zo veel riskeren,
voor wie staan op scheidingslijnen en daar de verbinding nastreven.
We bidden voor wie geliefden verloren aan het geweld.
We zoeken naar veiligheid, menswaardigheid voor allen.
We bidden om de moed samen door te gaan en verder te komen,
om een wereld vol recht, vol vrede, met ruimte voor ieder.
Liefhebbende God, zo bidden we:

God van de hele schepping,
we danken Je voor onderlinge afspraken die het klimaat willen behoeden.
We noemen de akkoorden van Parijs 2015, en Glasgow 2021.
We bidden voor wie die waar willen maken.
Dat hun inspanningen vrucht zullen dragen.
Liefhebbende God, zo bidden we:

God van de hele schepping,
we denken aan hen die zo ver afstaan van macht en invloed.
We bidden
voor wie kwetsbaar zijn voor overstroming en droogte, voor wind en weer,
voor wie kwetsbaar zijn voor de macht van marktprijzen en economie,
voor wie roepen om hulp in tijden van wanhoop.
Liefhebbende God, zo bidden we:

Dat we allen geïnspireerd zijn door het Woord dat alles nieuw maakt,
om woorden te spreken die waar zijn,
die echt zijn,
die waarde verlenen en aandacht geven,
woorden van vrede,
woorden van leven,
in de naam van het Woord dat mens is geworden,
een mens van vlees en bloed.
Amen.
– Kathy Galloway –Living faithfully in the time of creation, p 122, 123

Daar gaat ze, Ruth, vreemdeling, vluchteling.
Daar gaat ze, zoals Jozef ver van huis, verschoppeling, verloren broer.
Daar gaat ze, zoals Tamar, vrouw waar mannen bang van werden.
Daar gaat ze, Ruth.
Zoals haar kleinzoon, David, op de vlucht voor de man die hij wilde helpen.
Daar gaat ze, Ruth, zoals ooit, veel later, achterkleinzoon Jezus.
Wie kent haar, wie kent hem, hun hart, hun liefde,
hun pijn, hun nood?
Waar is de plaats waar ze hun hoofd kunnen neerleggen,
waar de stoel waar ze de nacht mogen doorbrengen?
Daar gaan ze, vluchtelingen? Of zijn ze vleugelingen, omgeven door de vleugels van de Eeuwige?
Zou Zij hen gezien hebben, en opnieuw geboren laten worden?
(t. Roel Bosch)

Aan het slot van de overdenking, woorden bij Ruth 3:
Zes maten gerst, de laatste moet nog komen.
Een man, een vrouw, de nacht,
de tederheid, de zorg,
ook: de voorzichtigheid.
Met op de achtergrond de grote regelaar,
de schoonmoeder, de verre bloedverwant,
de vrouw die mensen samenbindt,
die ziet en weet hoe je het lot een handje helpt.
De gerst gaat in de doek.
Kon die nog meer niet houden?
Was dit wat hij nog missen kon, na deze oogst?
Of is het wachten op de zevende,
die avond dat in huis de vrouw het licht ontsteekt?
(t. Roel Bosch, uit De Eerste Dag)

Gebed:
Trouwe God
Wij bidden u samen met Naomi, die haar land verliet om brood te vinden en terugkeerde om haar toekomst.
Wees met de mensen die op de vlucht zijn voor de rampen die hun leven bedreigen. Leid hen naar een veilige plek waar zij kunnen schuilen en op adem kunnen komen. Breng hen met mensen samen die hun deuren en harten openen.
En schenk hun kracht, om in de toekomst te blijven geloven ondanks alle tegenslagen en verliezen, die zij lijden. Daarom bidden en zingen wij:

Keer U om naar ons toe. Keer ons toe naar elkaar

Liefdevolle God
Wij bidden u samen met Ruth, die haar medemens niet in de steek liet en een nieuw thuis vond in de vreemde.
Wees met de mensen die zich ontheemd voelen in een wereld die niet meer de hunne lijkt. Leer hun vertrouwen op U die dezelfde blijft tot in eeuwigheid. Verbind hen met naasten die hen liefdevol vasthouden in dit leven.
En geef hun hoop, die op zoek gaat naar nieuwe wegen en veilige paden naar de toekomst die u ons wilt schenken in tijd en eeuwigheid. Daarom bidden en zingen wij:

Keer U om naar ons toe. Keer ons toe naar elkaar

Heilige God
Wij bidden u samen met Boaz, die zich liet raken door de nood van zijn naaste en die een metgezel vond waarmee hij zijn leven kon delen.
Wees met de mensen met macht en invloed, dat zijn hun mogelijkheden gebruiken om goed te doen. Open hun ogen voor wat anderen te kort komen en laat hen ontdekken wat zij zelf ontberen. Laat de wil onder ons aanwezig te zijn, om het een met het andere te verbinden.
En laat u kennen onder ons als de God die ons met elkaar verbindt en voor wie ieder leven heilig is. Breng ons samen in uw naam. Daarom bidden en zingen wij:

Keer U om naar ons toe. Keer ons toe naar elkaar
(t. Stefan Bernard)

In mei, hopen we, verschijnt de uitbreiding van de psalmen in het Liedboek. In de proefbundel die al gratis verkrijgbaar is staan 14 voorbeelden. Één daarvan is een vorm waarin Psalm 104 klinkt. De Pinksterpsalm, over een door de geest bewogen aarde, met daarop een heel klein mensje. Ik schreef deze tekst, John Bell zorgde voor de melodie: Dudley en Eunice brachten de tekst weer bij me boven.

God, stralend mooi, de mantel van een vorst
hangt om u heen in banen van het licht.
U bent niet hier, niet daar, gaat als een wolk,
een snelle golf, een felle vlaag van wind.

Uw wind, uw geest, uw adem stuwt wat leeft
en geeft aan al wat is een eigen kracht.
De avond valt, voorzichtig loopt een ree
de open akker op. Het bos zucht zacht.

Een storm steekt op en krakend valt het hout.
Het onweert, stromen water delen zich.
Totdat de zon doorbreekt. Een vlek van goud
speelt op de aarde. Is dat uw gezicht?

Gezicht van God? Getjilp klinkt in de heg,
de mussen vragen wat ik achterliet.
Ik mensje mens, wat ik ook denk of zeg,
ik dank u zeer. En verder weet ik niets.

Niets is genoeg. U weet dat ik geniet
van al dat licht, de golven van uw macht,
van wie ik ben, van wat u in mij ziet.
Geef adem, God, aan al wat u verwacht.

De proefbundel is te bestellen via Liedboek bv.

Het is al bijna tijd voor de geboorte, weet je, het grote begin.
Wachten op een kind is een en al mysterie:
heeft het mijn neus of de jouwe, de kin van oma, de gein van oom Gijs?
Zal ze zingen als haar zusje, of voetballen als haar broertje?
We stellen het ons al voor, een stem, een gezicht…

Jezus, kind, zo lang verwacht, wie zal jíj zijn?
Hoe het met je ouders zit is onzeker –
maar van je vader horen we dat hij heel creatief is en je moeder de Geest van al het leven.
Als de verhalen kloppen leef je in ieder van ons,
en toon je jezelf op de meest onverwachte plaatsen.

Wie zal jíj zijn,
waar vind je óns, als je komt en tussen ons in een plekje vindt?
We bidden dat we geduldig en vriendelijk zijn,
we bidden dat we je nemen zoals je bent,
dat we je van harte welkom heten.

Als je staat in de schoenen van de arme,
bidden we dat we niet op je neerkijken;
als je komt als vreemdeling,
hopen we dat we niet direct argwanend naar je staren;
als je naar ons opkijkt met het gezicht van een baby,
bidden we dat we geduldig en vriendelijk zijn
en ons herinneren hoe het voelt: een nieuweling te zijn op de planeet.

Nu we wachten op je geboorte,
nu we ons afvragen hoe en wie je deze keer zult zijn,
bidden we dat we blijven zoeken naar jou, in de wereld waar je zo van houdt.

En als we daar niet in slagen,
vergeef ons, en draai ons in de rondte.
Als we de verkeerde weg nemen,
leid onze voeten terug.
Zoals we leven, wachtend, wakend, vol verwondering,
laat ons zo ook altijd open zijn voor jou.
Het is al bijna tijd voor de geboorte, weet je.
Amen.

vertaling Roel Bosch, van een tekst uit Some Resources for a Christingle Service, Ruth Burgess & Sally Foster-Fulton, Wild Goose Resource Group, 2017.

Een harde tijd, IJsland rond het jaar 800. Strijd tussen stammen en groepen, wapengekletter. Smeden deden hun best de sterkte zwaarden te maken, hun pijlpunten te scherpen in het vuur.
In die tijd schreef Kolbeinn Tumason een gebed, Heyr hymna smiður. Als tekst is het overgeleverd, en nu, 1200 jaar later, op muziek gezet. Het klinkt krachtig en zacht tegelijk. Kolbeinn gebruikt de taal die hij kent, de woorden die hij kent. God is de smid die hemel en aarde gemaakt heeft, de kunstenaar die het materiaal volledig beheerst, de koning die zachtmoedig is en waakzaam. God: alles waar Kolbeinn en zijn mensen zo naar uitkijken.
Deze morgen klonk de tekst bij ons, als eerste deel van het gebed. Om stil van te worden. Gezongen door de Young Vocals, o.l.v. Daniël Claas.

Smid van de hemelen, hoor
wat de dichter vraagt.
Dat uw goedheid mij
stil bezoekt.
U roep ik aan,
want u hebt mij gevormd.
Ik ben uw knecht,
u bent mijn Heer.

God, ik roep u aan,
maak me heel.
Denk aan mij, Zachtmoedige,
we hebben u zo hard nodig.
Koning van alle zonnen,
vrijgevig, groot,
verdrijf elke menselijke zorg
uit de onrust van het hart.

Waak over mij, Zachtmoedige,
we hebben u zo hard nodig,
ja, zeker ieder moment
in ons leven als mens.
Zoon van de Maagd, zend ons
het goede,
alle hulp komt van u
en heelt mijn hart.

De muziek is van de groep Árstíðir.
Bij de vertaling van de tekst koos ik ervoor dicht bij de bron te blijven. ‘Smid van de hemelen’ wordt vaak vertaald door ‘Schepper van de hemel’, of ‘van hemel en aarde’. Het woord ‘schepper’ is een theologisch woord, ‘smid’ een ambachtelijke term. Ook het oudste Engelse lied over God, van Caedmon, rond 650, gebruikt een ambachtsterm: ‘Bouwmeester’. Die concrete taal kunnen we wel gebruiken. De woorden drukken ontzag en verwondering uit.

Tafelgebed ‘Het lied van de aarde’,
uit Vieren met teksten van de Wild Goose Resource group, Utrecht 2018, p. 87-89 – vertaling Roel Bosch

Een gebed bij het vieren van de tafel, uit de liturgische schatkamer van de Iona Community.

V: De harten omhoog!
A: Als bloemen naar de zon!
V: Laten we God danken.
A: Het is goed om God te danken en te prijzen

Goed is het dat we u prijzen,
en dat we weten dat we dat niet alleen doen.

Elk atoom zingt van u,
het kleinste schepsel en de hoogste berg
zijn getuige van uw creativiteit;
de kracht van muziek die ons raakt
en het kind dat ons vol vertrouwen de hand reikt
dragen uw liefde op ons over.

Ook al horen wij ze niet,
de bossen zingen van vreugde.

Ook al zien we ze niet,
de heuvels dansen als lammeren.

Ook al merken we het niet vaak op, dagelijks speelt de schepping een symfonie,
een schouwspel voor u.

In deze wereldwijde muziek zijn wij, schepsel uit uw hand, opgenomen.

Daarom zingen we,
met de bossen en de heuvels,
met de natuur en al haar harmonie en vreemde klanken.

En we zingen,
met mensen in alle landen,
met de talen van alle volken.

En we zingen,
met hen die ooit met ons aan tafel zaten
en nu te gast zijn bij u in de hemel

En we zingen
met de engelen en de heiligen
die nooit zullen zwijgen,
want u bent er altijd bij.

Met hen zingen we het lied van uw glorie:

Sanctus en Benedictus/ Heilig, gezegend die komt
(liefst een gezongen vorm, anders gesproken door allen:)
Heilig, heilig, heilig, God,
God zo krachtig en sterk;
hemel en aarde zijn vol van uw glorie,
hosanna in de hoge!
Gezegend hij die komt in de naam van de Heer.
Hosanna in de hoge!

Heilige God, u geeft zoveel meer dan wat wij kunnen geven!
Met dank en eerbied gedenken wij hem
die onze gastheer en onze redder is.

Hij werd geboren in het duister,
als ons eigen vlees en bloed, zo kwam hij.
Gedoopt werd hij in solidariteit met allen
die verlangen naar een betere wereld,
hij raakte de mensen aan die met hun ziekte hem zouden kunnen besmetten,
hij at met de mensen die zijn naam naar beneden konden halen,
als ons eigen vlees en bloed, zo kwam hij.

In ieder gewoon mens herkende hij het unieke,
dode traditie vormde hij om tot levend geloof,
hij troostte en schokte,
maakte heel en bracht in verwarring,
als ons eigen vlees en bloed, zo kwam hij.

En toen: genegeerd door wie hem gevolgd hadden,
gekruisigd door wie bang voor hem waren,
dood, begraven,
verdoemd naar de hel –
totdat de hemel zijn opstanding eiste
en hij opstond om alles wat wij geruïneerd hadden op te richten.
Ons eigen vlees en bloed,
hem houden we hoog,
Jezus is zijn naam.

God, heilig, genadig,
die hier nu bij ons is,
zend uw heilige Geest
over dit brood en deze beker,
en vul ze met de volheid van Jezus Christus.

En terwijl we delen in deze heilige gaven,
geef dat de Geest ons voedt, omhelst en verandert
totdat we door het geheim van uw genade
weten dat we zijn eigen vlees en bloed zijn,
en de keus maken om Christus lief te hebben en te volgen,
nu en altijd. Amen.