Roel Bosch

8
april – 17 juni: 19 mei

Fulmar, stormvogel:

Hij
valt van golf tot golf,

al
vallend stijgt hij op

totdat
zijn vleugels raken aan de zee

die
net zo grijs wordt als zijn veren.

Gannet, Jan van Gent:

Eén
rechte streep, en dwars daarop de tweede.

Wit-zwart,
een snavel met een punt.

Dan:
haakse hoek omlaag, dwars door de zee,

fontein
spuit op, kijk, hij komt samen boven.

De
vis werd niets gevraagd.

foto birdbeauty.nl, mark schuurman

Twee
gedichten, van gisteravond in de vallende avond op de boot. Wij volgden de kust, Whitby, Scarborough. Vogels volgden ons. Windkracht 8, geen
kans om te lezen of te schrijven. Behalve de schaarse woorden van een korte
tekst.
En kans om verder te denken. Die goede sterke teksten van vroeger, die hele
erfenis van het keltisch verleden, waar komen die vandaan? Later meer. Maar nu
stop ik deze serie voorlopig.

Psalm
117, de laatste voorlopig. Ik neem de hele tekst van Oosterhuis over: Gezegend Gij

van hier tot waar ter
wereld

O lieve god en vriend

groot om ons heen

die was en is en
komt.

10 weken studieverlof: de betekenis van keltisch-christelijke spiritualiteit
voor de christelijke gemeente nu en morgen. Een regelmatig verslag. Aan het
slot steeds aandacht voor de Psalm die ik vandaag las, in de versies van Huub
Oosterhuis, 150 psalmen vrij, en soms ook Jim Cotter, Out of the Silence into
the Silence, of de voorloper daarvan,
Towards the City, A version of Psalms 101-150.

8
april – 17 juni: 18 mei

Wisselende
decors. Het kleine eiland waar iedereen de voordeur open laat. Mensen die
elkaar bij het weggaan ‘God bless’ wensen. De matins in St. Mary waar mij en
anderen die vandaag voor het laatst zijn de reiszegen wordt gewenst. Ontbijt,
woorden van afscheid en ‘je komt toch wel weer’, of, ’tot ziens in Nederland’.

Een
uur later in de bus. We volgen de A1, maar zitten er ook vaak naast. Weer een
dorp in, of een stad, een kasteel langs, Alnwick, Fulton, Morpeth, allemaal
oude namen met Deense of Saksische herkomst. Oorlogsmonumenten en de zoveelste
Tesco supermarkt. Mensen met boodschappenkarren in de bus, ouders met kinderen.
Daar staat weer een wandelwagen bij de halte. Welgemoed stapt de chauffeur uit,
onder in de bagageruimte is nog plaats.

Twee
uur later Newcastle. Het duurt even voordat al die wandelwagens en andere
bagage bij de halte buiten staan. Marks & Spencer in voor wat eten. Het
lijken wel duizend mensen tegelijk. Slenteren langs kleding, tassen, en nog
zoveel meer, geuren van eten, omroepberichten met nieuwste aanbiedingen. Tot ik
bij de bus naar de ferry ben. Daar gaat weer een nieuwe wereld open.

Een
hen’s party wacht op de bus. Twintig vrouwen in roze en zwart, met flessen
drank in de hand, veel kabaal, schunnige teksten op hun buttons, allemaal van
plan om in Amsterdam de bloemetjes buiten te zetten. Gelukkig is de bus een
dubbeldekker. De andere passagiers, Duits, Nederlands, Schots, blijven liever
beneden.
Op de ferry zie ik vanaf het bovenste dek nog anderen aankomen. Een Duitse
sportvereniging, terug van een paar dagen met de bus naar Schotland. Een lange
rij motormuizen. Acht fietsers die moeten afstappen voordat ze naar binnen
gaan. Een paar auto’s met boten erachter, die blijkbaar niet alleen de zee over
kunnen. Als de trossen los zijn komen we snel op zee, nog uren volgen we de
kust van Noord-Engeland. Met windkracht 8, hoge golven, het spel van vogels. En
misselijke mensen.
Dan opeens een gesprek over Skye en de andere Hebriden, met een reisgenoot, die
er voor het eerst was, en genoot. Over Gaelic en Scots, over taal en toekomst,
over wanneer je je ergens thuis kunt voelen. Naast me klinkt Westvlaams, over
of je schapen beter wel of niet drachtig kunt kopen.

Ik
denk dat de boot een betere afspiegeling is van de wereld dan het eiland. Diversiteit,
consumptiedrift, van de honderden stoelen staan er twaalf op een plaats waar je
niets hoeft te kopen, met zicht op zee. Daar zit ik nu te typen. Buiten zweeft
de stormvogel mee met de vaart van de wind en met de koppen van de golven. Soms
vliegt een jan van gent over, om opeens een vis te zien en neer te plonzen. Het
schip vol mensen gaat rechtdoor.

Veel
rust voor een Psalm is hier niet. Ik lees Psalm 116, de versie van Oosterhuis.
Wonderlijk, hoe woorden opeens toch een heel andere wereld kunnen neerzetten.
Zoals de zon aan de andere kant van het glas een vlek licht werpt op het water.

Mijn ziel moge vliegen

naar een rustplaats

in het land der
levenden.

10 weken studieverlof: de betekenis van keltisch-christelijke spiritualiteit
voor de christelijke gemeente nu en morgen. Een regelmatig verslag. Aan het
slot steeds aandacht voor de Psalm die ik vandaag las, in de versies van Huub
Oosterhuis, 150 psalmen vrij, en soms ook Jim Cotter, Out of the Silence
into the Silence, of de voorloper
daarvan, Towards the City, A version of Psalms 101-150.

8
april – 17 juni: 17 mei

‘The night is over and the days lies open before us, let us pray with
one heart and mind’, zo openen de Matins,
het morgengebed in de kerk van Saint Mary. Een vaste tekst, 365 dagen van het jaar
hetzelfde. Ook nu, Hemelvaartsdag, is dit de start. Ook al gaat daarna alles
wat anders dan anders, een Psalm extra, en bij de opvolgende communieviering
een gezongen gloria,. Aan het ontbijt komen we er op terug. De meeste gasten
zijn wel brits, maar komen uit andere tradities. Methodist, Baptist,
Pentecostal. Maar die zin uit de matins, die vinden ze allemaal mooi. Wat ga
jij doen, vandaag? ‘De dag ligt open voor
ons.‘

De leider van de Community zucht. Ja, geldt dat ook als je zeven en een half
ding in je agenda hebt staan? Niets open… Hoewel, doorpratend: één van die
zeven dingen is een gesprek met een van zijn tafelgenoten. Dat gesprek ligt
toch open, dat kan toch groeien tot een ontmoeting op zoveel manieren? Als het
nu eens zou lukken om zelfs de dichtgetimmerde afspraken te zien als open
vensters?
Eigenlijk is dat het wel zo’n beetje waar mijn stilstaan op Iona en Holy Island
over gaat. Hoe slagen we er in om de onontkoombaar doortikkende tijd te zien
als open ruimte? Ruimte om zelf te groeien, zelfs als er sprake is van krimp.
Ruimte voor ontmoeting, zelfs als het lastig is om begrepen te worden of begrip
op te brengen. Ruimte voor de Geest van de andere kant, als ademloosheid
dreigt, als de wind is stilgevallen.
Zo bekeken is: ‘de dag ligt open voor ons’ ook een lichaamshouding. In de kerk
wordt die zin staand uitgesproken. Je kunt stevig staan; en tegelijk elk moment
in beweging komen. Misschien zelfs, op zo’n Hemelvaartsdag als deze, je hoofd
in de wolken steken.

Als je daarna weer landt, val je in Psalm 115. Cotter hertaalt:

Hun goden zijn zilver en goud.

De goden van geld regeren ons land,

ze hebben ogen maar zien de arme niet,

oren maar horen de kreten van pijn niet.

Ze zijn dood voor uw liefde, prijzen kunnen ze niet –

houd ons in leven, God.

Of, anders gezegd: houd de dag voor ons open.

.

raam in het koor van St Mary, Holy Island

10 weken studieverlof: de betekenis van keltisch-christelijke spiritualiteit
voor de christelijke gemeente nu en morgen. Een regelmatig verslag. Aan het
slot steeds aandacht voor de Psalm die ik vandaag las, in de versies van Huub
Oosterhuis, 150 psalmen vrij, en soms ook Jim Cotter, Out of the Silence
into the Silence, of de voorloper
daarvan, Towards the City, A version of Psalms 101-150.

8
april – 17 juni: 16 mei

In
het portaal van de kerk, onder het zwaluwnest, staat een bord met de
bijzonderheden van de dag. De meeste gegevens zijn elke dag hetzelfde, maar
vandaag staat in rood aangegeven: St
Brendan the Voyager. Zeven jaar reisde hij met zijn broeders de wereld
rond, hij kwam op eilanden met een-ogen en menseneters, hij zag de hel, de
hemel en het paradijs. In dat paradijs woonde één man, een kluizenaar. ‘Is dit
echt het paradijs?’ ‘Het was het, totdat jullie kwamen.’ De grote avonturier
ging, zo neemt de traditie dat aan, vandaag heel lang geleden op zijn laatste
reis, naar de hemel. Een aparte vermelding waard, op het bord in het portaal,
en in het gebed van de dag.

In de rooms-katholieke kerk hebben ze na Vaticanum II alle heiligen geschrapt
die geen goede papieren hadden. Rare heiligen als Sint Nicolaas en Sint Brendan
zijn vervallen. De kalender is er een stuk kaler door geworden. De anglicanen
zijn wat ruimer. Een verhaal hoeft niet te kloppen om toch een geloofswaarheid
over te dragen. Immers, elke Saint, iedere heilige, echt of onecht, verwijst
toch altijd weer door naar het verhaal van de bijbel. Zo is dat met Brendan
zeker ook het geval: op weg gaan zonder te weten waar je uitkomt, zoals ooit
Abraham, zoals ooit de apostelen. Her en der rond de Noordzee gaan de verhalen
over hem verder: de grote ‘Voyager’, de reiziger in Gods naam. Op Terschelling
hebben ze zelfs de vuurtoren naar hem, Sint Brandaan, genoemd: de Brandaris.

Begin van het evangelie van Johannes, Lindisfarne gospel, ong. 715-720.

Ik ken hem vooral van de prachtige hertaling die Willem Wilmink, afgestudeerd
als expert van het middelnederlands, van de oude tekst maakte. Thuis toch weer
eens lezen. Was het geen tekst van rond het jaar 1000? Ook Brendan rekenen ze
hier tot de echte eigen keltisch-christelijke heiligen. Naarmate ik meer lees
ga ik me steeds meer afvragen of dat wel klopt. Er liep geen scherpe grens door
Europa: hier romeins, daar keltisch. Over de zeeën vond levendige uitwisseling
plaats. Ook zonder boekdrukkerijen verspreidden gekopieerde geschriften zich
over de hele wereld. Voor mooie verhalen is overal belangstelling, altijd.

Als het om bijzondere teksten gaat blijft het niet bij Brandaans verhaal. Psalm
114 ziet de bergen dansen, en maakt het daarmee nog wonderlijker dan het
verhaal in Exodus:

De zee, die het zag, vluchtte weg

en de Jordaan kromp ineen

de bergen dansten als rammen

als jonge lammeren de heuvels.

Voor Oosterhuis is het de opmaat voor iets nog meer bijzonder:

Aarde, schok dan en beef

voor het aanschijn van deze god

de god van Jakob, die Ene

die van steile rotsen koele meren maakt

die doet ontspringen aan betonmassieven

bloemfonteinen.

Daar hoef je geen Kelt voor te zijn, om zo’n lied te kunnen zingen.

Overigens, St Brendan en bijv. St Eadhfrith, de maker van het
Lindisfarne-gospel, staan niet in de gewone boeken van de Church of England,
maar in een aparte uitgave voor weer opnieuw geïntroduceerden, meestal
regionaal gebonden: Exciting Holiness,
zo heet die uitgave. Wat een titel, heiligheid als iets wilds en meeslepends –
exciting!

10 weken studieverlof: de betekenis van
keltisch-christelijke spiritualiteit voor de christelijke gemeente nu en
morgen. Een regelmatig verslag. Aan het slot steeds aandacht voor de Psalm die
ik vandaag las, in de versies van Huub Oosterhuis, 150 psalmen vrij, en soms
ook Jim Cotter, Out of the Silence into the Silence, of de voorloper daarvan, Towards the City, A version of Psalms
101-150.

8
april – 17 juni: 15 mei

Nog
steeds is het Rogationstide, bidtijd voor gewas en arbeid. Vandaag in de
kelderkapel een tekst van Julian of Norwich:

Zorg voor je tuin.

Graaf een greppel

ploeter en zweet

keer de aarde ondersteboven

zoek de diepte
en geef de planten op tijd water.

Ga door met werken
en zorg dat zoete rivieren gaan stromen

en dat goede vruchten in overvloed
tevoorschijn komen.

Neem dit eten, neem dit drinken,

draag het op aan God –

dit is je ware eredienst!
volkstuin in Berwick, bij de monding van de Tweed

Echt een heet hangijzer hier in de Community, net als in heel kerkelijk
Groot-Britannië: het homohuwelijk. Het verdeelt kerken, speelt mee in
bisschopsbenoemingen, maakt mensen wantrouwig. In de twee weken hier merkte ik
hoe gevoelig het ligt. Zo nu en dan een hint, en dan gauw over iets anders
praten. In die zin is Iona zeldzaam, lijkt het, en uitgesproken ‘liberal’,
zoals ze dat hier zeggen. Ieder die in hier evangelische en orthodoxe kring
zoekt naar een realistisch gesprek, op basis van feiten en kennis heeft het
moeilijk. Emotie alom, en uitspraken als: ‘Mensen die kiezen voor homo zijn
moeten het zelf maar weten.’

Toch, nu ik een paar weken hier ben ontstaat toch een open en stevig gesprek
over het onderwerp. Een van de deelnemers verzucht: ‘We doen hier nooit iets
met het oude testament, in de kerk wordt het niet gelezen, nooit een preek erover.
Daarom kunnen we ook niet omgaan met het wegen van teksten, het plaatsen in de
context, de verhouding tussen de plaats van woorden in de bijbel en het
dagelijks leven. Iemand die zomaar een gebod uit Leviticus aanhaalt als
doorslaggevend bewijs dat God tegen homo’s is, en vervolgens boos wordt als je
vraagt waarom we dan geen lichamelijk contact tussen ongestelde vrouwen en
anderen verbieden, en waarom we mensen die een dode hebben afgelegd niet naar
het badhuis sturen.’

Dit gaat allemaal niet over keltische spiritualiteit. Of toch wel? Als
verbondenheid daarin een kernwoord is, en een positief mensbeeld, dan moet het
toch mogelijk zijn om buiten de kaders van oude regels van moraal te stappen?

Vandaag
Psalm 113. Een Psalm op weg naar Paasfeest, met tekenen van hoop. Maar klinken
de woorden niet te goedkoop?. Jim Cotter maakt een heel eigen versie. ‘De
onvruchtbare wordt moeder van kinderen’, een woord dat gauw al te gemakkelijk overkomt,
wordt bij hem:

Ruth volgt Naomi naar haar nieuwe huis,

Rahab en Tamar vinden vinden hun plaats in het verhaal,

we herkennen de momenten van bevrijding,

de geest van ontzag overvalt ons,

de kracht van mededogen breekt zich baan.

We kunnen het aanvullen,

de keuze van mensen voor het delen van
liefde krijgt de ruimte,

de aarde draagt vrucht, tot zegen van ieder.

10 weken studieverlof: de betekenis van keltisch-christelijke spiritualiteit
voor de christelijke gemeente nu en morgen. Een regelmatig verslag. Aan het
slot steeds aandacht voor de Psalm die ik vandaag las, in de versies van Huub
Oosterhuis, 150 psalmen vrij, en soms ook Jim Cotter, Out of the Silence
into the Silence, of de voorloper
daarvan, Towards the City, A version of Psalms 101-150.

8
april – 17 juni: 14 mei

Nu
serieus aan het schrijven gegaan. ‘Geaard geloof’, dat is de werktitel voor het
boekje dat ik in dit verlof op papier wil zetten. Met gedachten over bronnen
voor geloof, vroeger en nu, teksten die het ‘doen’, binnen kunnen komen.
De
volgende tekst is uit een andere wereld. Niet om vandaag de dag zomaar te
gebruiken, maak je geen zorgen, mensen van de NoorderLicht – hij lijkt me wat
te duister voor zomaar op een zondagochtend. Maar hij geeft te denken, omdat
hij wat oproept. Beelden die elkaar versterken, woorden uit de bijbel die
samenkomen met plaatjes uit het leven van de bewoner van de Hebriden en de koe.
Een tekst die gezongen werd, onderweg bij het lopen met de koe, of bij het
melken. De koeien waren er aan gewend: bij het melken wordt er gezongen. Zo
niet, dan geen melk. Meisjes die goed konden zingen kregen het eerst ergens een
baantje…

Toen de herder weg was ’s nachts
deed niemand de koeien hun band om,
het geloei van de kalveren hield maar niet op,
ze riepen om de herder van de kudde,
ze riepen om de herder van de
kudde.

Ho mijn koe, ho mijn koe,
ho mijn koe, ho mijn lieve koe!
Mijn hartedief, zacht, lief,
omwille van de Grote Koning, zorg voor je kalf!

Toen ze ’s nachts de herder misten
vonden ze hem in de tempel.
De koning van de maan komt onze kant op,
de koning van de zon van de hemel af,
de koning van de zon van de
hemel af!
(Carmina Gadelica 1,97, O OIDHCHE sin bha ’m Buachaill a muigh)
geen koe te vinden op dit eiland. daarom maar een lam met kwikstaart.

Psalm
112 is recht door zee. Heldere taal met een uitnodiging: wil je zelf ook helder
leven? Zo vertolkt Oosterhuis het:

Wil je ook goed zijn, betrouwbaar,
trouw, rechtvaardig, meedogend?
Een duistere zaak is de wereld
maar er zijn mensen van licht.

10 weken studieverlof: de betekenis van keltisch-christelijke spiritualiteit
voor de christelijke gemeente nu en morgen. Een regelmatig verslag. Aan het
slot steeds aandacht voor de Psalm die ik vandaag las, in de versies van Huub
Oosterhuis, 150 psalmen vrij, en soms ook Jim Cotter, Out of the Silence into
the Silence, of de voorloper daarvan,
Towards the City, A version of Psalms 101-150.

8
april – 17 juni: 13 mei

Een
soort biddag, maar dan wel heel anders… ‘rogationtide’, vandaag, de laatste
zondag voor Hemelvaart. ‘Rogate, vraag wat je maar wilt’, is de lezing uit het
rooster, en dat gebeurt dan nu ook maar letterlijk: we gaan de kerk uit, de
markt op, de wei in, de haven langs, tot we hoog op de ‘Heugh’ zelfs de zee nog
rechtstreeks voor ogen hebben. ‘Weather permitting’, had de voorganger aan het
begin van de dienst gezegd – en ach, het woei wel indrukwekkend, maar droog
bleef het.

De twee voorgangers zijn het meest windgevoelig. Vooral Vicar Paul, met een
bovenmantel met rijk geappliceerde keltische vogels. Ze vliegen er zowat met
hem vandoor als we het eerste lied van de processie zingen: ‘Morning has broken, blackbird has spoken.’ Een Paaslied,
versterkt door de tekst die we elkaar al lopend toezeggen: ‘Bless the Lord, all you works of the Lord’, het loflied uit Daniël
dat vaak een plaats heeft in de Paaswake.
Holy Island is ideaal voor zo’n processie: in 500 meter heb je zowat alle
middelen van bestaan wel gezien, al is het in de meeste kleine vorm. De winkel
met twee soorten brood, de pub met vijf barkrukken, de haven met drie schepen,
de zee met vier zeehonden. Onze eerste stop is op de markt, bij de put. Paul
bidt om goede zaken en vrolijke gastvrijheid, om luisterende oren en toeristen
die wat mogen meenemen van dit eiland, om mensen die werken en om hen die daar
nog niet of niet meer aan toe zijn. Psalm 104 klinkt, vooral de woorden over de
wijn die het hart van de mens vrolijk maakt gaan er hier goed in.

Daarna moeten we door de schapenhekken de wei in, rechts van ons de ruïnes van
de Priory van St Cuthbert. Hier spreekt emerituspriester Kate het gebed voor de
boeren en hun dieren uit, voor ieder die omziet naar wat leeft en groeit op
aarde, om wijsheid en duurzaamheid. Psalm 65 spreken we in wisselspraak uit, en
dan lopen we verder, met zicht op de haven. ‘Eternal Father, strong to save’,
‘O Eeuwge Vader, sterk in macht’, klinkt hier over het water.
Niemand kan Father Paul bijhouden – hij is het eerste boven op de Heugh en
straalt als hij het water ziet. Geen angst voor Leviathan, dat is duidelijk.
Het laatste stukje processie doen we hier. Gebed voor de vissers, het dorp, de
bezoekers, de zee, het water hier, het water dat mensen overal zo nodig hebben.
Hier zeggen we het slot van Psalm 104, met de woorden over de zee die zo ver en
diep gaat, met zoveel leven en beweging, en alles dat wacht op voedsel uit Gods
hand.
Eigenlijk is zo’n processie een soort gezelschapsspel van serieuze aard. Oude
teksten, zo vaak opgesloten binnen de kerkmuren, klinken in het wild. Mensen
durven zich door de wind mee te laten nemen. En ook wie niet gelooft in de
magische kracht van een gebed als zodanig gaat mee in de bedding van deze
stroom: verbondenheid met de wortels van het bestaan, de relaties tussen mens
en natuur, het ritme van het jaar.
Als we klaar zijn kijk ik langs Father Paul de zee in: vier zeehonden steken
hun kop op en kijken naar ons. Wij kijken terug. Een blessing, een zegen, heeft
altijd iets wederkerigs, realiseer ik me. We zegenen de schepping niet omdat we
haar de baas zijn, maar omdat we ons door haar gezegend weten.

Vandaag Psalm 111. De eerste van de Hallelpsalmen, een lied vol glans en
glorie. Jim Cotter hoort er de hartslag van God in, zijn eeuwig doorgaande inzet
voor recht en waarheid, voor voedsel en muziek, wijsheid en verlossing,
schoonheid en glorie, belofte en liefde. Wij nemen onze rol daarin op ons, op
die gedenkdag, wanneer de oude verhalen weer nieuw worden. Zo lopen we rond
over de aarde, door stad en land, langs zee en bebouwing. De processie is nog
niet afgelopen, het gezelschapsspel nog niet klaar.

10 weken studieverlof: de betekenis van keltisch-christelijke spiritualiteit
voor de christelijke gemeente nu en morgen. Een regelmatig verslag. Aan het
slot steeds aandacht voor de Psalm die ik vandaag las, in de versies van Huub
Oosterhuis, 150 psalmen vrij, en soms ook Jim Cotter, Out of the Silence into
the Silence, of de voorloper daarvan,
Towards the City, A version of Psalms 101-150.

Meer
foto’s op Facebook.

8
april – 17 juni: 12 mei

Dienstregelingen
van bussen en treinen kunnen heel interessant zijn. Vind ik. Neem nu de trein
die een paar weken terug om 11.00 uit Glasgow vertrok en me naar Berwick
bracht. Om 22.45 zou hij het eindpunt bereiken, in Penzance, de uiterste punt
van Cornwall, volgens een meeslepend tijdschema. Dan vinden wij de rit
Groningen-Rotterdam, of Maastricht-Alkmaar al ver!
Het schema van de bus tussen Berwick en Holy Island is al even intrigerend, of
misschien nog wel veel spannender. De eerste keer dat ik het zag dacht ik dat
ik iets niet goed begreep. Uiteindelijk kon ik er niet aan ontkomen: de bus
gaat mogelijk twee dagen per week, op woensdag en zaterdag, twee keer op de dag.
Op dagen dat het tij niet mee zit vervalt hij. De tijd tussen de twee ritten
varieert. Soms heb je amper twee uur om je boodschappen binnen te halen, op
andere dagen moet je de vloed over in Berwick wachten, en ben je acht uur van
huis. ‘It’s a rather limited service’, zoals mijn Schotse tafelgenoot aan het
ontbijt treffend samenvatte.
In feite sluit de bus zo aan bij de oude gewoontes in grote delen van Engeland
en Schotland: voor middelbare scholieren dagelijks een schoolbus, voor de
vrouwen die naar de markt moeten twee of drie keer per week een marktbus.
That’s it. Velen vrezen dat die tijd terugkomt, over heel het land heen. Dat
zal de leefbaarheid van het platteland nog verder bedreigen. In de gesprekken
rond de viering met de Iona-community in Glasgow was het een van de items. Kan
de kerk een rol spelen, in de steun aan mensen met ‘vervoersarmoede’, of juist
andersom: moet de kerk staan voor een maatschappij die niet auto-afhankelijk
is?
Vandaag neem ik de bus naar Berwick-upon-Tweed. We hebben het er over bij het
ontbijt. Mijn Schotse tafelgenoot legt de droeve geschiedenis van de stad uit
aan Judy uit Australië. ‘It sounds as if this
city is in need of healing’, reageert die. ‘As so many towns here in the Border’, antwoordt de ander…
Precies het goede weer voor de stad: wind, zon en wolken. Na dagen van regen stroomt
de rivier bruisend onder de drie bruggen door. Vooral de oudste brug geeft veel
reuring aan het water, het spat en bruist, leeft volop. Te snel voor de paar
honderd zwanen van de stad. Die hebben zich voorlopig even hogerop
teruggetrokken. Toeristisch gezien zou het een topstad kunnen zijn. Maar iedereen raast er voorbij. Een paar dagen geleden waren
hier filmopnamen met Nicole Kidman. Kan zij de stad een betere naam bezorgen,
en wat meer toeristen?, gonst het hier.

In Bridgestreet ga ik op zoek naar Dorien en Marc Irving. Zij is Nederlandse,
hij Engels, kunstenaars, helemaal geworteld in deze streek. Vijf jaar geleden ontmoetten we elkaar voor het eerst in het Openluchtmuseum waar zij conservator is, om daarna zijn galerie te gaan bezoeken. Die is er nog steeds. Hij is kunstenaar/vogelaar, maakt prachtige etsen van
zeekoeten, puffins, maar ook van koeien, dassen, en nog zo wat. We hebben al een
paar van zijn platen, prints dan, geen etsen. Ze staan klaar om opgehangen te
worden thuis, maar eigenlijk mis ik er nog één. Goede kans om die mee te nemen,
een ets met zeekoeten, veel vogels op een kluitje, kleurrijk in alle zwartwitheid.
Dorien geeft me een kaart mee, die ze zelf als kalligraaf gemaakt heeft, een gebedje.
In de bus lees ik het. Een tekst vol humor en zelfkennis – even iets met een
heel andere sfeer dan de bedachtzame en serieuze teksten die hier in de Open Gate
community klinken. Gewoon een tekst over een ochtendhumeur, maar dan toch weer
heel anders… Om vrolijk van uit de bus te stappen, en te genieten van nog
steeds zon en wind en wolken.

Vandaag Psalm110, in Berwick, sinds de dertiende eeuw de stad van de
duizenden doden. Ooit liet de koning van Engeland er alle inwoners ombrengen
en dwong hij de clanleiders van Schotland in de stinkende stad hun
onderworpenheid te erkennen. 800 jaar later, vele bezettende legers, grensconflicten
en doden verder, blijft het een stad die zich voor vreemden niet opent. Al het
water dat er langs stroomt spoelt dat niet weg.
‘Jij bent koning’, klinkt in deze
psalm. Wie is die ‘jij’? Jim Cotter
droomt, als hij de psalm herleest, van leiders die uit conflicten een zegen tevoorschijn
weten te roepen, ’they heal the wounds of
the people.’
Oosterhuis droomt mee:
Dan zal het eindelijk vrede
‘alles-voor-allen’ zijn:
en jij, nieuwe Melchisédek,
gaat rond met brood en wijn.

10 weken studieverlof: de betekenis van keltisch-christelijke spiritualiteit
voor de christelijke gemeente nu en morgen. Een regelmatig verslag. Aan het
slot steeds aandacht voor de Psalm die ik vandaag las, in de versies van Huub
Oosterhuis, 150 psalmen vrij, en soms ook Jim Cotter, Out of the Silence into
the Silence, of de voorloper daarvan,
Towards the City, A version of Psalms 101-150.